۵ خطای رایج در نگهداری تجهیزات بیمارستانی که هزینه‌ها را دو برابر می‌کند

چرا نگهداری تجهیزات بیمارستانی مهم‌تر از چیزی است که تصور می‌کنیم؟

در بسیاری از مراکز درمانی، تمرکز اصلی مدیریت تجهیزات بر «خرید» قرار دارد؛ انتخاب برند، مذاکره قیمت و تأمین بودجه. اما آنچه پس از خرید اتفاق می‌افتد—یعنی نگهداری تجهیزات بیمارستانی—اغلب به حاشیه رانده می‌شود. این در حالی است که تجربه عملی بیمارستان‌ها نشان می‌دهد هزینه‌های واقعی تجهیزات نه در زمان خرید، بلکه در طول چرخه عمر آن‌ها شکل می‌گیرد.

تخت بیمارستانی، برانکارد، تخت جراحی، انواع ترولی، ویلچر و حتی تجهیزات تخصصی‌تر مانند دریل‌های ارتوپدی، همگی تجهیزاتی هستند که به‌صورت مداوم در تماس با بیمار، پرسنل و محیط بیمارستان قرار دارند. هر خطا در نگهداری این تجهیزات، می‌تواند به‌صورت زنجیره‌ای باعث افزایش هزینه، کاهش ایمنی و افت کیفیت درمان شود.

در ادامه، پنج خطای رایج اما بسیار پرهزینه در نگهداری تجهیزات بیمارستانی را بررسی می‌کنیم؛ خطاهایی که اگر اصلاح نشوند، به‌راحتی می‌توانند هزینه‌ها را تا دو برابر یا حتی بیشتر افزایش دهند.

خطای اول: نگهداری واکنشی به‌جای نگهداری پیشگیرانه تجهیزات بیمارستانی

نگهداری واکنشی یعنی چه؟

نگهداری واکنشی یعنی اینکه تا زمانی که تجهیز خراب نشده، هیچ اقدامی برای بررسی، سرویس یا تنظیم آن انجام نمی‌شود. این رویکرد متأسفانه در بسیاری از بیمارستان‌ها رایج است، به‌ویژه در شرایطی که کمبود نیرو یا بودجه وجود دارد.

در این مدل:

• تخت بیمارستانی تا زمان از کار افتادن موتور یا اکچویتور سرویس نمی‌شود

• چرخ بیمارستانی برانکارد یا ویلچر فقط زمانی تعویض می‌شود که کاملاً قفل کند

• انواع ترولی تنها پس از ایجاد اختلال جدی مورد توجه قرار می‌گیرند

چرا این رویکرد هزینه‌ها را افزایش می‌دهد؟

خرابی‌های ناگهانی معمولاً پر‌هزینه‌تر از سرویس‌های ساده دوره‌ای هستند. برای مثال، اگر روان‌کاری یا تنظیم ساده چرخ‌های یک برانکارد به‌موقع انجام نشود، فشار اضافی به شاسی، اتصالات و حتی بدنه وارد می‌شود. نتیجه این فرسایش تدریجی، خرابی گسترده‌تر و هزینه تعمیر چندبرابری است.

نگهداری پیشگیرانه به معنای:

• بازدید دوره‌ای

• سرویس‌های سبک اما منظم

• ثبت وضعیت تجهیزات

است؛ اقداماتی که هزینه اندکی دارند اما از خرابی‌های سنگین جلوگیری می‌کنند.

✔ راهکار جلوگیری و حل این خطا

برای جلوگیری از این مشکل، باید نگهداری پیشگیرانه به‌عنوان یک سیاست رسمی در بیمارستان اجرا شود:

• تدوین برنامه سرویس دوره‌ای برای تخت بیمارستانی، برانکارد، ویلچر و ترولی‌ها

• بررسی منظم چرخ بیمارستانی (روان‌کاری، قفل، هم‌راستایی)

• ثبت وضعیت تجهیزات در چک‌لیست‌های ساده ماهانه یا فصلی

• اختصاص زمان مشخص برای سرویس، نه بعد از خرابی

هزینه این اقدامات بسیار کمتر از تعمیرات اساسی یا جایگزینی ناگهانی تجهیزات است.

خطای دوم: استفاده نادرست از تخت بیمارستانی و برانکارد به‌دلیل نبود آموزش

آموزش؛ حلقه گمشده در نگهداری تجهیزات

یکی از واقعیت‌های تلخ در بسیاری از مراکز درمانی این است که کاربران اصلی تجهیزات، آموزش کافی برای استفاده صحیح از آن‌ها دریافت نمی‌کنند. پرستاران، بهیاران و نیروهای خدماتی اغلب با فشار کاری بالا مواجه‌اند و آموزش تجهیزات، یا انجام نمی‌شود یا بسیار سطحی است.

پیامدهای استفاده نادرست

استفاده نادرست از تخت بیمارستانی می‌تواند باعث:

• فشار غیرمجاز به موتورهای تنظیم ارتفاع

• خرابی زودهنگام اکچویتورها

• آسیب به سایدریل‌ها و مکانیزم‌های حرکتی

در مورد برانکارد و ویلچر نیز:

• هل دادن نامناسب

• استفاده روی سطوح نامناسب

• عدم قفل صحیح چرخ بیمارستانی

باعث افزایش استهلاک و خرابی می‌شود.

این خطا شاید در نگاه اول ساده به نظر برسد، اما یکی از مهم‌ترین دلایل افزایش هزینه‌های تعمیر و کاهش عمر مفید تجهیزات است.

✔ راهکار جلوگیری و حل این خطا

راه‌حل این مشکل پیچیده نیست، اما نیازمند جدیت مدیریتی است:

• برگزاری آموزش کوتاه و کاربردی برای کاربران اصلی تجهیزات

• نصب دستورالعمل‌های ساده استفاده روی تخت بیمارستانی و برانکارد

• آموزش صحیح قفل کردن و هدایت چرخ بیمارستانی

• معرفی محدودیت‌های مجاز استفاده از تخت جراحی و تجهیزات تخصصی

آموزش درست، یکی از کم‌هزینه‌ترین و مؤثرترین راه‌ها برای افزایش عمر تجهیزات است.

خطای سوم: تعمیر بی‌پایان تجهیزات فرسوده به‌جای تصمیم برای جایگزینی

دام تعمیرات مکرر

در بسیاری از بیمارستان‌ها، تجهیزاتی مانند تخت بیمارستانی قدیمی یا برانکارد فرسوده، بارها و بارها تعمیر می‌شوند. هر بار با این توجیه که «فعلاً بودجه خرید نداریم» یا «این یکی هم درستش کن، بعداً عوض می‌کنیم».

اما واقعیت این است که:

• هزینه تعمیرات به‌صورت تجمعی افزایش می‌یابد

• خواب دستگاه تکرار می‌شود

• ریسک خرابی ناگهانی بالا می‌رود

چه زمانی باید تصمیم به تعویض گرفت؟

مدیریت حرفه‌ای تجهیزات باید نقطه‌ای را مشخص کند که پس از آن:

تعویض تجهیز اقتصادی‌تر از تعمیر آن است

برای مثال، اگر یک تخت بیمارستانی طی یک سال چندین بار نیاز به تعمیر اساسی پیدا کند، یا یک برانکارد به‌طور مداوم باعث توقف خدمات شود، ادامه تعمیر نه‌تنها صرفه‌جویی نیست، بلکه هزینه پنهان بیشتری ایجاد می‌کند.

✔ راهکار جلوگیری و حل این خطا

برای مدیریت صحیح این وضعیت، باید تصمیم‌گیری مبتنی بر داده انجام شود:

• ثبت سوابق تعمیرات هر تجهیز

• تعیین سقف هزینه تعمیر سالانه

• مقایسه هزینه تجمعی تعمیر با قیمت تجهیز جدید

• تصمیم‌گیری شفاف برای جایگزینی در زمان مناسب

در بسیاری از موارد، تعویض یک تخت بیمارستانی یا برانکارد فرسوده، اقتصادی‌تر از ادامه تعمیرات است.

خطای چهارم: استفاده از قطعات بی‌کیفیت در تعمیر تخت جراحی و دریل‌های ارتوپدی

چرا این خطا بسیار خطرناک است؟

برخی تجهیزات بیمارستانی، مستقیماً با ایمنی بیمار در ارتباط‌اند. تخت جراحی و دریل‌های ارتوپدی از جمله این تجهیزات حساس هستند. استفاده از قطعات یدکی بی‌کیفیت یا غیراستاندارد در تعمیر این تجهیزات، فقط یک خطای اقتصادی نیست؛ یک ریسک جدی بالینی است.

پیامدهای استفاده از قطعات غیراستاندارد

در تخت جراحی:

• کاهش دقت تنظیم پوزیشن

• افزایش لرزش

• اختلال در ایمنی بیمار

در دریل‌های ارتوپدی:

• کاهش قدرت و یکنواختی چرخش

• افزایش حرارت

• افزایش احتمال خرابی حین جراحی

این مشکلات می‌توانند پیامدهایی بسیار فراتر از هزینه مالی داشته باشند و به همین دلیل، صرفه‌جویی در قطعات این تجهیزات یکی از پرخطرترین تصمیم‌هاست.

✔ راهکار جلوگیری و حل این خطا

برای جلوگیری از این ریسک جدی:

• استفاده از قطعات استاندارد و مورد تأیید سازنده

• همکاری با تأمین‌کنندگان معتبر خدمات پس از فروش

• پرهیز از تعمیرات غیرتخصصی در تجهیزات جراحی

• بررسی اصالت قطعات مصرفی در دریل‌های ارتوپدی

در این دسته از تجهیزات، صرفه‌جویی اشتباه می‌تواند هزینه‌های چندبرابری و حتی خطرات بالینی ایجاد کند.

خطای پنجم: بی‌توجهی به شرایط محیطی و نظافت انواع ترولی و ویلچر

محیط بیمارستان؛ دشمن خاموش تجهیزات

شرایط محیطی بیمارستان—رطوبت، مواد ضدعفونی، گردوغبار و حتی نحوه شست‌وشو—تأثیر مستقیمی بر عمر تجهیزات دارد. انواع ترولی، ویلچر و تخت بیمارستانی اگر در محیط نامناسب نگهداری شوند، به‌مرور دچار فرسایش جدی می‌شوند.

نقش چرخ بیمارستانی در این فرسایش

چرخ بیمارستانی یکی از قطعاتی است که بیشترین تماس را با محیط دارد. نفوذ رطوبت، مواد شوینده نامناسب یا تجمع آلودگی، باعث:

• قفل شدن چرخ

• حرکت ناصاف

• افزایش فشار به بدنه تجهیز

می‌شود. بسیاری از خرابی‌های پرهزینه، از همین نقطه ساده شروع می‌شوند.

✔ راهکار جلوگیری و حل این خطا

برای کنترل این عامل پنهان اما مهم:

• استفاده از مواد شوینده و ضدعفونی مناسب تجهیزات پزشکی

• خشک‌کردن تجهیزات پس از شست‌وشو

• بازبینی منظم چرخ بیمارستانی و روان‌کاری آن

• نگهداری تجهیزات در محیط‌های با رطوبت کنترل‌شده

نگهداری محیطی صحیح، نقش مهمی در کاهش خرابی‌های زودرس دارد.

هزینه‌های پنهان نگهداری نادرست؛ آنچه در ترازنامه دیده نمی‌شود

یکی از دلایلی که این خطاها ادامه پیدا می‌کنند، نامرئی بودن هزینه‌های واقعی آن‌هاست. خواب دستگاه، کاهش ظرفیت خدمات‌دهی، نارضایتی بیماران و فشار بر کادر درمان، معمولاً در گزارش‌های مالی ثبت نمی‌شوند.

اما این هزینه‌ها:

• بهره‌وری بیمارستان را کاهش می‌دهند

• کیفیت خدمات درمانی را تحت‌تأثیر قرار می‌دهند

• در نهایت هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم را افزایش می‌دهند

نقش انتخاب تجهیزات باکیفیت در کاهش هزینه‌های نگهداری

یکی از راهکارهای اساسی برای کاهش این خطاها، انتخاب اولیه تجهیزات باکیفیت است. تجهیزاتی که:

• طراحی مهندسی‌شده دارند

• متریال مناسب در آن‌ها استفاده شده

• خدمات پس از فروش قابل اتکا دارند

در بلندمدت هزینه نگهداری کمتری ایجاد می‌کنند. این موضوع در مورد تخت بیمارستانی، برانکارد، تخت جراحی، انواع ترولی، ویلچر و دریل‌های ارتوپدی کاملاً صادق است.

جمع‌بندی نهایی؛ نگهداری اصولی، یک تصمیم مدیریتی هوشمندانه

نگهداری تجهیزات بیمارستانی، فقط یک فعالیت فنی نیست؛ بلکه بخشی از مدیریت منابع، ایمنی بیمار و کیفیت درمان است. اصلاح پنج خطای رایج در نگهداری تخت بیمارستانی، برانکارد، تخت جراحی، انواع ترولی، ویلچر، دریل‌های ارتوپدی و چرخ بیمارستانی می‌تواند به‌طور مستقیم از دو برابر شدن هزینه‌ها جلوگیری کند.

در نهایت، بیمارستان‌هایی که به نگهداری اصولی تجهیزات خود اهمیت می‌دهند، نه‌تنها هزینه‌های کمتری پرداخت می‌کنند، بلکه محیط درمانی ایمن‌تر، کارآمدتر و حرفه‌ای‌تری نیز ایجاد می‌کنند.